خبر استان : درست در لحظه صفر و 38 ثانیه (00:38)، به «ساعت صفر» رسیدیم!
تهران؛ نه لرزیده باشد؛ که آن را به لرزه درآوردند؛تا برای یک‌بار هم که شده تابوی ترس از حتی به‌میان کشیدن نام «زلزله تهران» شکسته شود؛ تا دیگر مماشات و مراعات میان دستگاه‌ها برای سخن گفتن از زلزله پایتخت از بین برود؛ تا دیگر ابا نداشته و نگران نگرانی‌های مردم نباشیم که «اگر از زلزله تهران بترسند و دچار تشویش شوند و …» چه کنیم، تا در کنار نگرانی‌هایمان برای نگرانی‌های مردم از صحبت درباره زلزله احتمالی تهران، به هدف بزرگتر آماده کردن و آماده بودن همیشگی برای امدادرسانی به‌موقع، آمادگی و توانایی‌های نیروهای امدادی برای مقابله با زلزله احتمالی پایتخت و صد البته و از همه مهمتر میزان آمادگی دستگاه‌ها برای هماهنگی و همپوشانی یکدیگر در مواجهه با زلزله احتمالی پایتخت هم فکر و با توانایی و آمادگی و به‌هوش بودن نیروهای امدادی دلهای مردم را گرم کنیم. با امید به این که «می‌توان با درایت و هوشیاری و هماهنگی و هم‌افزایی و آمادگی، غول «زلزله تهران» را به پای افکند.
در کلاس سی و چند نفره‌ای که از ساعت 4 بعد از ظهر چهارشنبه گذشته شروع شده بود، 30 ارزیابی که برخی از آنها به قولی، موی خود را در حوادث بزرگ و مهم کشور سفید کرده بودند، دوره بازآموزی ارزیابی و ارزشیابی حادثه را می‌گذرانند و علاوه بر آموزش تجربیات خود را در بازنگری و اصلاح فرم جدید ارزیابی حادثه به اشتراک می‌گذاشتند، جمع 16 نفری عکاسان و خبرنگاران رسانه‌ها نیز خرسند از این که سهمی از این آموزش‌ها می‌برند تجربیات خود در حوادث مختلف را، در کارگروه‌های چندگانه ارزیابی بیان می‌کردند تا اصلاح فرم‌های ارزشیابی در مسیر مورد نظر انجام شود.
چند لحظه تا ساعت صفر…
به نظر همه چیز آرام بود و روال خود را سپری می‌کرد که ناگهان چرخساز، رئیس سازمان، مرتضی مرادی‌پور، مشاور سازمان و درویشی، معاون عملیات سازمان امداد و نجات نیز به جمع پیوسته و انگار هدف نظارت بر نحوه برگزاری دوره بود، اما یکباره ورق برگشت و دکتر چرخساز آب پاکی را روی دست همه ریخت و در چند کلمه حجت را بر همه تمام کرد؛ “قرار است مانور ساعت صفر، برای نخستین بار؛ آن هم آنی و غافلگیرانه، در سطحی بدین گستردگی و با مشارکت 6 استان معین استان تهران برگزار شود و وظیفه همه شما ارزیابی و ارزشیابی عملکرد استان‌های حاضر بوده و درخواست ما از خبرنگاران مستند سازی و ثبت تمامی لحظات این مانور است.”
همهمه سالن را گرفت و تازه برای همه مشخص شد که چرا ساعت کلاس در زمانی غیرمعمول و خارج از روال همیشگی برگزاری دوره‌های آموزشی است. چرخساز با لبخند، وظایف یک به یک اعضا را تشریح کرده و از آنها می‌خواهد که این مانور را همانند حادثه‌ای واقعی ترسیم کنند. مانور ساعت صفر سازمان امداد و نجات با مشارکت 6 استان معین تهران، ساعت 12 شب، با به قول خودمان “خشم شب” زدن به استان‌ها و در اصل اعلام آماده‌باش به امدادگران مازندران، قم، سمنان، مرکزی، قزوین، البرز و تهران استارت می‌خورد. 8 نقطه فرضی در تهران ترسیم شده و امدادگران هر استان باید خود را به نقطه مورد نظر برسانند البته از استان تهران 2 تیم امدادی قرار است شرکت‌کننده در مانور باشد. ماموریت اصلی، برپایی 50 چادر “اسکان اضطراری” آسیب‌دیدگان فرضی زلزله احتمالی تهران با تامین تمامی نیازهای اولیه زندگی است.
قرار است از میان 32 ارزیاب شرکت‌کننده در دوره بازآموزی، 16 ارزیاب بر نحوه عملکرد استان‌ها در برگزاری مانور، میزان آمادگی، استراتژی ورود استان‌ها به تهران، نحوه مدیریت، عملکرد، امکانات، تجهیزات، استراتژی خروج، نقاط ضعف و قوت و … نظارت داشته باشند. در هر منطقه اجرای مانور، 2 ارزیاب به همراه یک خبرنگار و عکاس برای ثبت و ضبط این حرکت بزرگ، بر روند اجرا و عملکرد استان‌ها در مانور نظارت خواهند کرد.
“برای هر استان طول و عرض جغرافیایی مشخص در استان تهران تعیین شده که آنها را در پاکت‌هایی در بسته قرار داده‌ایم و به استان‌ها اعلام کرده‌ایم که این مختصات را از چه پایگاهی در سر راه خود دریافت کنند.
تیم‌های پیشرو استان‌ها با دریافت این مختصات باید با کمک جی. پی. اس‌هایی که قطعا به همراه دارند، نقطه مشخص شده را پیدا کنند. تیم‌های ارزیابی که به 8 گروه تقسیم شدند نیز در این پاکت‌ها مشخص است و سرتیم‌ها می‌دانند که باید به همراه کدام تیم همراه شوند. اینها را دکتر چرخساز می‌گوید و تاکید بسیار دارد که ارزیابان به‌هیچ وجه نباید در هیچ‌یک از مراحل اجرای مانور استان‌ها را حتی راهنمایی کنند و آنها فقط باید از دور نظاره‌گر نحوه اجرای مانور و چک‌لیست برداشتن از عملکرد هر استان بوده و آنها را در فرم‌هایی که در اختیار آنها گذاشته‌اند، ثبت کنند.
نکته مهمی که دوباره بر آن تاکید میشود، این است که استان باید صفر تا صد مانور را اجرا کند و حتی جمع‌آوری اردوگاه با توجه به استانداردهای تعیین شده از اهمیت بسیاری برخوردار است.
تاکید چندباره رئیس سازمان امداد و نجات بر نتیجه‌ای است که باید از این مانور حاصل شود و آن، ارزیابی نقاط قوت و ضعف هر استان است. ” این مانور درون‌سازمانی و با هدف ارزیابی و افزایش آمادگی درونی است، ما این اطلاع را به همه دستگاه‌های مربوطه و مسئول داده‌ایم و بعید نیست که آنها نیز برای خود اعلام ساعت صفر کنند؛ اما برای هلال‌احمر این تجربه بسیار جدید و از آنجا که تا کنون چنین عملکردی نداشته‌ایم، برای هلال‌احمر از درجه اهمیت بسیاری برخوردار است.” این‌موارد، توصیه‌هایی است که به ارزیابان میشود.
نوبت به ارزیابان می‌رسد، تیم‌ها جدا می‌شوند و هر کدام با خودروی عملیاتی به پایگاه مشخصی که قرار است مختصات جی. پی. اس به آنها تحویل داده شود، اعزام می‌شوند.
تیم ما به همراه دو تیم دیگر به پایگاه امداد و نجات منطقه 22 می‌رود. مقصدها پس از تحویل پاکت‌ها مشخص میشود. استان‌ها با توجه به فاصله خود با تهران به محل‌های مورد نظر می‌رسند، مقصدها مشخص میشود: سرخه‌حصار که پوشش آن با استان مازندران است، پارک جانبازان(صالح‌آباد) با استان تهران شعبه پاکدشت و شهرری، چیتگر – میدان گلها با استان البرز، چیتگر – خرگوش‌دره با استان تهران، آزادگان با استان قم، پارک توسکا با استان سمنان، پایگاه اقماری رباط‌کریم با استان مرکزی و پایگاه اقماری محمد شهر کرج با استان قزوین است.
تیم‌های پیشرو با جی. پی. اس محل مورد نظر خود برای برپایی اردوگاه‌های اسکان اضطراری را پیدا کرده و به تیم‌های امدادی خود برای ارسال محموله‌های مورد نیاز برای برپایی اردوگاه اطلاع می‌دهند. ما با استان تهران و امدادگران شعب پاکدشت و شهرری همراه می‌شویم.
در فضای بازی که ویژه اسکان اضطراری تدارک دیده شده و حتی چشمههای سرویس بهداشتی صحرایی و آبخوری‌های مورد نیاز در هنگام حادثه برای آن در نظر گرفته شده، چادرها برپا میشود، هنوز سپیده نزده که امدادگران هلال‌احمر پاکدشت و شهرری که به جرات می‌توان گفت همه آنها جوانان و نوجوانان پر تلاش و سخت‌کوشی هستند، به سرعت مشغول تخلیه وسایل مورد نیاز اسکان از خودروهای عملیاتی می‌وند، هدایت گروه بر عهده افراد باتجربه‌ای است که پشت سر هم تذکرات لازم را می‌دهند، یکی از آنها بیشتر از بقیه بر همه نظارت می‌کند و نکات کلیدی را مدام یادآور میشود و خود چراغ‌قوه به دست، نور مورد نیاز برای برپایی چادرها را تامین می‌کند.
هوا سوز بدی دارد، اما دست‌های ماهر و فرز امدادگران جوان هلال‌احمر با سرعتی که در برپایی چادرها به‌خرج می‌دهند، تجربه را در عین جوانی به رخ می‌کشند. با اذان صبح چهار ستون نخستین چادر در اردوگاه، استوار میشود.
او که بیشتر بر همه نظارت دارد و مدام نکات را یادآوری می‌کند، تاجیک، رئیس شعبه هلال‌احمر پاکدشت است که می‌گوید ساعت 2:15 بامداد به موبایل او زنگ زده و اطلاع دادند که در پایگاه حاضر شود و ساعت 2:28 بعه پایگاه اعلام آماده‌باش میشود.«پس از اطلاع با 23 نیروی عملیاتی پاکدشت و 20 نیروی عملیاتی کمکی از شهرری، به همراه 6 دستگاه خودروی عملیاتی، یک دستگاه آمبولانس، 50 دستگاه چادر، 450 تخته پتو، 100 تخته موکت، ست ظروف ایرانی، والور، آب معدنی، انواع کنسرو، قند، شکر، برنج، کپسول آتش‌نشانی، کلمن آب و وسایل بهداشتی در موقعیت حاضر شدیم.» چادرها یک به یک در 7 خط مرتب، آرایش و نظم خاصی به منطقه می‌دهد.
ساعت نزدیک به 7 که میشود، اردوگاه اسکان اضطراری برپاست و اگر خانواده حادثه‌دیده‌ای وجود می‌داشت می‌توانست در فاصله‌ای نه چندان زیاد از زمان اعلام حادثه فرضی، در نخستین سرپناه موقت ساکن شود. خودروی ارتباطات سازمان امداد و نجات نیز در منطقه مستقر است و با این ترکیب و راه‌اندازی موتور برق اردوگاه، شهرکی کوچک برای مقابله با حادثه احتمالی شکل می‌گیرد. آقایان اسکندری و عزیزی نظارت بر عملکرد تک تک افراد را بر عهده دارند و همان گونه که به آنها تکلیف شده، فقط نکات مورد نظر را در لیست خود یادداشت می‌کنند.
مردمی که از مانور آمادگی هلال‌احمر اظهار رضایت می‌کنند
با روشن‌تر شدن هوا و استقرار کامل اردوگاه و بازگشت شهر به زندگی عادی، مردم رهگذر در پارک هستند که از علت برپایی چادرها جویا می‌شوند. هرچند در ابتدا در چهره آنها و سوالشان از علت برپایی چادرها، نگرانی موج می‌زند؛ اما وقتی برای آنها توضیح داده میشود که در حال آماده‌سازی و ارزیابی توان خود در مقابله با حوادث هستیم، لبخندی بر لبان آنها نقش بسته و از سر رضایت، تشکر می‌کنند. در کنار مردم عادی، مسئولان ستاد مدیریت شهر تهران نیز در منطقه حاضر می‌شوند و ضمن طی مناسبات اداری، می‌پرسند که چگونه می‌توانند به ما کمک کنند.
اسکندری، ارزیاب تیم می‌گوید که مانور درون سازمانی است و برای آمادگی؛ اما چندی پس از آن است که همکاران ستاد مدیریت بحران شهر تهران با تجهیزات جمع‌آوری زباله حاضر شده وبه قولی دستی بر راه‌اندازی اردوگاه می‌دهند.
حال که از استقرار اردوگاه و تعبیه چادرهای مختلف برای انبار، نمازخانه، محل بازی کودکان و … می‌گذرد؛ باید بخش اصلی کار یعنی استراتژی جمع‌آوری به نمایش گذاشته شود که آن نیز خود سناریویی است قوی‌تر از آنچه در برپایی اردوگاه به نمایش گذاشته شده است…
در انتظار برگزاری مانورهای سراسری برای توان افزایی همه دستگاه‌های مسئول مدیریت بحران
اگرچه مانور بزرگ ساعت صفر جمعیت هلال‌احمر با همه نقاط قوت و ضعف –که قطعا در جهت رفع آنها تدابیر و برنامه‌ریزی جامعی صورت خواهد گرفت – حرکتی ممتاز و بی‌نظیر در چند سال اخیر بوده است، اما به جرات می‌توان گفت این حرکت وسیع در پایتخت، نیاز به جسارتی دو چندان داشته که در چند سال اخیر کمتر شاهد رخداد آن بوده‌ایم و جا دارد که از این پس بیش از این شاهد برپایی مانورهایی از این دست و البته با سناریویی قوی‌تر و صد البته با مشارکت تمامی نهادهای مسئول در مدیریت بحران استان تهران و بلکه در سطح کشور باشیم؛ تا با ارزیابی و احصاء نقاط ضعف خود در همکاری و هماهنگی، بتوانیم به درجه ممتاز و قوی در توان‌افزایی و پاسخگویی سریع و به‌موقع در هنگام حوادث دست یابیم.
منبع : باشگاه خبرنگاران جوان
